Op 16 november 2016 heeft het team ‘Modernisering Omgevingsveiligheid’ zich losgerukt van het bureau en de wetsteksten. Omgevingsveiligheid is belangrijk op papier, maar nóg belangrijker in de praktijk. Met die insteek heeft het team werkbezoeken gebracht aan een aantal ‘zeer kwetsbare gebouwen’ in Amsterdam. Dit zijn gebouwen waarin zich groepen personen bevinden die meer hulp nodig hebben bij een ongeval met gevaarlijke stoffen dan de gemiddelde burger. Bijvoorbeeld een kinderdagverblijf, een ziekenhuis of een gesloten afdeling van een zorginstelling. Voor laatstgenoemde geldt dat deze cliënten zich wel goed uit de voeten kunnen maken, maar het minder wenselijk is als zij zonder begeleiding de wijde wereld in trekken.

De reden voor het werkbezoek was om te checken of wat wij achter het bureau uitwerken, aansluit op de behoeften van bewoners en personeel die gebruik maken van het zeer kwetsbare gebouw en op de behoefte van de hulpverlener. Wat dat laatste betreft was het werkbezoek voor de organisatoren al geslaagd voordat het begon. “We hebben in de voorbereiding al zoveel geleerd. Eigenlijk keken we tot dusver niet of nauwelijks naar ongevallen van buitenaf, die de veiligheid binnenshuis kunnen bedreigen.”

Het werkbezoek bevatte drie bijzondere locaties die door de Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland waren geselecteerd. Bij al deze locaties werd het team MOV ingelicht over aanwezige risico’s en over te nemen maatregelen door het personeel en door de Veiligheidsregio.

Het spits werd afgebeten bij het Amsterdams Medisch Centrum, dat een vitale functie heeft voor de regio. Het bieden van professionele gezondheidszorg, het doen van onderzoek en het hierbij opleiden van nieuwe specialisten zijn kerntaken. In het AMC zijn dagelijks zo’n 15.000 mensen aanwezig. Ook biedt het AMC grootschalige opvang van slachtoffers bij een groot ongeval in de regio. De veiligheid is strak georganiseerd. De veiligheidfilosofie is gericht op continuïteit van dienstverlening. Het gebouw kent onder andere een calamiteitenteam, BHV/ontruimingsgetrainde medewerkers en brandveiligheidcoördinatoren. Ook heeft het een kort lijntje met de veiligheidsregio. Dit alles om de vitale functie van het AMC te kunnen behouden.

Om onafhankelijk te zijn van het electriciteitsnetwerk, heeft het ziekenhuis een eigen energiecentrale. Dit zorgt er voor dat zij altijd goede zorg kunnen bieden, ook als de rest van Amsterdam zonder stroom zit. De gasleidingen rond het AMC brengen ook omgevingsrisico’s met zich mee. Hoewel de kans op een ongeval heel klein is, is de verzorgingsfunctie zo vitaal dat goed rekening moet worden gehouden met deze omgevingsrisico’s.

De volgende locatie lag op een steenworp afstand van het ziekenhuis. Namelijk het kinderdagverblijf ‘Kinderkeet’, voor kinderen van het ziekenhuispersoneel. Omdat de aanwezige kinderen (tot 4 jaar oud) niet weten hoe te handelen bijeen ongeval, is het essentieel dat de begeleiders snel en effectief reageren als er iets aan de hand is. Voor het leeghalen van het gebouw is een goed gecoördineerd plan opgesteld dat met regelmaat wordt geoefend. Hierbij kan nog meer rekening worden gehouden met dreigingen van buitenaf, bijvoorbeeld in het geval van graafwerkzaamheden bij eerdergenoemde gasleiding. “Het is handig als op die dag het kinderdagverblijf gesloten is.”

Na een lunch bij de hoofdvestiging van Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland, was het alweer tijd voor de laatste locatie. Zorgstichting Cordaan selecteerde speciaal voor deze dag een begeleid-wonen-locatie. Hier kwam de veiligheidsregio tot de ontdekking dat deze locatie bij hen niet als een zorg- maar als een wooninstelling bekend staat. Het was erg bijzonder om een kijkje te nemen in de woningen van personen met een fysieke of verstandelijke beperking. Die samenwonen met hulp en ondersteuning van Cordaan. Ook hier is het veiligheidsbeleid gericht op de risico’s in het gebouw, gevaar van buiten was nog niet meegenomen. “De vraag is of dat ook mogelijk is. Het is afwegen van een kleine kans op een groot ongeval tegen de dagelijkse kans op kleinere ongevallen.” Het gebouw is verdeeld in veel brandcompartimenten en heeft voldoende nooduitgangen, zodat bewoners tijdig het gebouw kunnen verlaten. De vluchtroute bevindt zich aan de zijde van de snelweg, wat ontsnappen uit het gebouw bij een ongeval op de snelweg lastiger maakt. De brandcompartimenten geven dan wel zoveel mogelijk bescherming.

Al met al heeft de dag tot veel nieuwe inzichten geleid bij alle deelnemers. “De uitdaging is nu om deze nieuwe inzichten te gaan delen met andere veiligheidsregio’s en veiligheidscoördinatoren van de zeer kwetsbare gebouwen.”  Het MOV team was vooral verheugd dat het nieuwe beleid voor de minder zelfredzame groepen goed is ontvangen bij de doelgroep.