Nieuws

Na jaren van voorbereiding staan de seinen op groen. Twaalf monumentale woningen in de wijk Berkeloord in Lochem gaan deze maand over op waterstof. De pilot gaat 3 tot 5 jaar duren. In Lochem worden de bestaande aardgasleidingen gebruikt voor het transport van waterstof. De bestaande woningen zijn waar nodig aangepast. “Lochem heeft hierin de Europese primeur en loopt daarmee voorop als het gaat om de energietransitie,” aldus Bianca van Kooij die in haar rol van vergunningverlener en specialist externe veiligheid vanaf 2020 betrokken is bij deze pilot. Zij heeft met name vanuit omgevingveiligheid ten opzichte van de ruimtelijke ontwikkeling en inpassing gekeken naar de plannen. “Als ODA mogen we er best trots op zijn dat we hieraan een bijdrage hebben mogen leveren.”

Energiezuiniger maken

Even terug naar het begin. Vanuit de Lochemse Belangenvereniging Beschermd Stadsgezicht Berkeloord (BBSB) was er jaren geleden de wens om de monumentale woningen energiezuiniger te maken. Zij kwamen in 2018 in contact met de coöperatie LochemEnergie, waarna een commissie Energie werd opgericht. Een van de doelen was om inzicht te krijgen in de energiemaatregelen die genomen kunnen worden. Hierbij rekening houdend met het specifieke karakter van de wijk en de bijzondere eigenschappen van de woningen. Oudere woningen zijn namelijk lastiger te isoleren en daarom is een warmtepomp geen alternatief. Maar wat is dan wel een optie? De zoektocht resulteerde uiteindelijk in een samenwerking met Liander, Remeha, BBSB, met ondersteuning van de gemeente Lochem, provincie Gelderland en subsidies uit verschillende fondsen van de Europese Unie voor de pilot met waterstof.

Opstelplaats waterstoftrailers

Om de woningen straks van waterstof te kunnen voorzien, moest er ergens in de omgeving een tijdelijke opstelplaats komen voor de waterstoftrailers en een punt waar de waterstof de Lochemse leidingen in gaat. Bij het bepalen van de juiste locatie speelden verschillende aspecten een rol. Bianca legt uit: “Een waterstofafleverstation dichtbij de woningen viel af vanwege de transportroute van de tubetrailers met waterstof.” Hoewel er weinig transporten worden verwacht, wil je niet dat een dergelijk voertuig heel Lochem door moet en door smalle straten moet manouvreren. “Maar daarnaast heb je ook nog een kostenaspect aangezien er nieuwe leidingen gelegd moesten worden.” 

Via bestaand aardgasnetwerk

Liander grijpt deze pilot aan om te onderzoeken of het bestaande aardgasnetwerk ook geschikt is voor waterstof. De afgelopen tijd is er vanaf de opstelplaats een nieuwe leiding getrokken naar de wijk waar alle bewoners die niet deelnemen aan de pilot gebruik van gaan maken. De waterstof gaat vanaf de start van de pilot door de ‘oude’ aardgasleiding stromen. De deelnemende woningen zijn voorzien van speciale waterstofketels. Niet alleen voor Liander is dit een testcase, maar ook onder meer Westfalen (maken en vervoeren waterstof), Remeha (waterstofketels) en Kimenai (waterstofinstallatie).

Veiligheid

Naast de praktische aspecten, is met name veiligheid een belangrijk item. Voor partijen als het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), Autoriteit Consument & Markt, Staatstoezicht op de Mijnen, de veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), de gemeente Lochem en de ODA zijn er voldoende leerpunten te halen uit deze testcase. Zo is er nog geen wet- en regelgeving voor deze toepassing van waterstof. EZK ontwikkelt daarom zogenaamde ‘richtsnoeren’ die de eerste kaders vormen voor deze nieuwe toepassing. Voor de VNOG bestaat de voorbereiding onder meer uit het extra instrueren van de meldkamer en brandweerlieden over hoe om te gaan met een melding vanuit een pilotwoning. Bianca: “Nu we in de realisatiefase terecht zijn gekomen is er voor ons een belangrijke rol weggelegd op het gebied van toezicht. Veiligheid speelt naast andere milieuthema’s een belangrijke rol. Gezien de (politieke) bestuurlijke aandacht van deze pilot staat het belang van veiligheid nog steeds hoog op de agenda.”