Inleiding

De Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS) levert een belangrijke bijdrage aan een continue verbetering van de veilige opslag en de bijbehorende activiteiten in relatie tot gevaarlijke stoffen. PGS-richtlijnen beschrijven integraal de belangrijkste risico’s van activiteiten met gevaarlijke stoffen voor de omgevingsveiligheid, brandveiligheid en de veiligheid van werknemers. In de PGS-richtlijnen worden de maatregelen beschreven om de risico’s te beheersen en de negatieve effecten voor mens en milieu te beperken dan wel te minimaliseren. Na een periode dat de Rijksoverheid zelf primair verantwoordelijk was voor (de voorganger van) de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS-reeks) is n.a.v. het advies van de Cie. Oosting (Vuurwerkramp in Enschede), besloten als Rijksoverheid meer afstand te nemen. Sinds eind 2008 draagt de beheerorganisatie PGS gefaciliteerd door Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie instituut (NEN) zorg voor het onderhoud en de actualisatie van de PGS-reeks. De Programmaraad met vertegenwoordigers van IPO, VNG, Brandweer NL, ISZW en betrokken bedrijfsleven, draagt zorg voor inhoudelijke sturing. De Rijksoverheid financiert de beheerorganisatie en heeft een uitvoeringskader opgesteld waarin de randvoorwaarden/criteria in relatie tot de opzet van de beheerorganisatie en de PGS-reeks zijn vastgelegd.

In de periode 2015 – 2019 zijn belangrijke stappen gezet met de kwaliteitsimpuls, de aansluiting bij de Omgevingswet en de uitvoeringsbesluiten (PGS-Nieuwe Stijl) en de Arbobesluiten (en vanuit EU doorwerkende regelgeving). Het jaar 2020 staat in het teken van een adequate aansluiting van de PGS-richtlijnen op de aankomende Omgevingswet en evaluatie en herijking van het proces van tot stand komen van PGS-richtlijnen.

Omgevingsdienst NL ondersteunt de uitvoering Meerjarenagenda Versterking Omgevingsveiligheid (MVO). Klik hier voor meer informatie.

Ambitie, belang en resultaten

Ambitie en belang
PGS-publicaties zijn een belangrijk hulpmiddel voor betrokken overheden bij het uitvoeren van de VTH-taken( Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving) in het kader van de Omgevingswet en de Arboregelgeving. Zij vormen voor wat betreft de Omgevingswet een belangrijke invulling van de regels die zijn vastgelegd in het Besluit activiteitenleefomgeving (Bal) als het gaat om het omgaan met gevaarlijke stoffen. Daarbij vervullen de PGS-publicaties een belangrijke rol bij de vergunningverlening als aangewezen BBT-document.

Vanuit de Veiligheidsregio's wordt het belang van een adequate PGS-reeks onderschreven. De PGS-publicaties spelen een belangrijke rol in de advisering en toezicht zoals dat door de Veiligheidsregio’s wordt uitgevoerd.

Vanuit Arbeidsveiligheid wordt een goede PGS-reeks ook onderschreven. Het geeft het bedrijfsleven input mee hoe onderliggende Arbo-regels kunnen worden omgezet in werkbare maatregelen.

Een integrale PGS reeks gebaseerd op een risicobenadering met helderheid over de maatregelen waarmee aan de verplichtingen vanuit zowel arbeidsveiligheid, omgevingsveiligheid en brandveiligheid (rampenbestrijding) kan worden voldaan biedt het bedrijfsleven (zoveel mogelijk) duidelijkheid vooraf. Daarbij draagt de PGS-reeks ook bij aan een level playing field in de uitvoering.

Resultaten
PGS-publicaties vinden hun basis in de uitvoeringspraktijk. Betrokken bedrijfsleven en bevoegd gezagen brengen hun kennis en ervaring in om tot een actuele beschrijving te komen van mogelijke scenario’s daarbij behorende doelen en passende maatregelen ter beheersing van de risico’s van activiteiten met gevaarlijke stoffen. Een belangrijk resultaat is dat door middel van het samenbrengen van kennis en ervaring elke PGS de stand van de wetenschap/stand van de techniek weergeeft. Het gezamenlijke en transparante proces bevordert het inzicht in achtergrond voor de opgenomen maatregelen en het draagvlak voor die maatregelen. De toegankelijkheid van de informatie vormt de basis voor een waardevol product voor de uitvoeringpraktijk ter bevordering van de veiligheid van activiteiten met gevaarlijke stoffen voor mens en omgeving.

Meerjarendoelstelling

Belangrijkste focus voor de PGS reeks voor de jaren 2021-2024 is het voltooien van het kwaliteitstraject PGS-NS waarbij de omslag is gemaakt om in de PGS-reeks voor de diverse activiteiten de relatie te leggen tussen een transparante risicobenadering, doelen om de risico’s of de effecten te beperken met de daaraan gekoppelde maatregelen.

Daarbij zal ook de aansluiting op de huidige praktijk en nieuwste (technologische) ontwikkelingen worden geborgd. Door de continue technische ontwikkelingen m.b.t. gevaarlijke stoffen is het ontwikkelen van nieuwe PGS-richtlijnen noodzakelijk (bijvoorbeeld voor lithium batterijen) en is actualisatie van bestaande PGS’en blijvend nodig om de PGS-richtlijnen te laten aansluiten bij de laatste stand der techniek of stand der wetenschap.

Voor de gebruikers van de PGS-richtlijnen is het daarbij van belang dat de richtlijnen goed digitaal ontsloten zijn en zo eenvoudig en overzichtelijkzijn. Hierdoor kan een PGS door alle stakeholders goed worden toegepast bij elke stakeholder haar werk. Verder draagt het zo bij aan een level playing field in Nederland.

Het proces van invoeren PGS-NS met een nieuwe governance in de context van de tijdklem van de Omgevingswet heeft veel gevraagd van partijen. Het heeft ook een aantal knelpunten blootgelegd.
In 2020 zal een evaluatie worden uitgevoerd die verder zicht zal geven op leer- en aandachtspunten onder meer met het oog om te komen tot een effectief en efficiënt proces om de PGS-reeks adequaat en actueel te houden. De adequate bemensing van de PGS-teams is daarbij een belangrijke randvoorwaarde. De verbeterpunten uit de evaluatie zullen in de periode 2021- 2024 worden verwerkt.